Kancelaria Prawa Kanonicznego Magdalena Furmańczuk



Kontakt: +48 662 277 990

Proces skrócony tzw. 45-dniowy – pytania i odpowiedzi

Co to jest proces skrócony?

Dokumentem Mitis Iudex Dominus Iesus, obowiązującym od 8 grudnia 2015r., papież Franciszek wprowadził możliwość zastosowania w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa, nowej formy procesu – procesu skróconego (łać. processus brevior), nazywanego też „ krótkim procesem”. Proces ten jest stosowany gdy zachodzą szczególne okoliczności, z racji na które, można go prowadzić w trybie nieco uproszczonym a tym samym szybszym. Proces skrócony jest możliwy do prowadzenia tylko w wyjątkowych sytuacjach, muszą być one oczywiste i nie budzące żadnych wątpliwości. Aby zaistniała możliwość prowadzenia sprawy z zastosowaniem procesu skróconego, muszą zostać spełnione określone prawem warunki. Określa je zreformowany kanon 1683, 1°-2° , Kodeksu Praw Kanonicznego z 1983r. :

„1° żądanie zostało zgłoszone przez obydwoje małżonków  lub przez jednego z nich za zgodą drugiego;

2° przytaczane są okoliczności dotyczące faktów lub osób poparte zeznaniami lub dokumentami, które nie wymagają przeprowadzenia dokładniejszego badania albo dochodzenia oraz w sposób oczywisty wskazują na nieważność” .

Orzekanie w takich sytuacjach należy wyłącznie do biskupa diecezjalnego.

 

Ile czasu trwa proces skrócony?

Posiedzenie w procesie skróconym powinno odbyć się w ciągu trzydziestu dni. W jego czasie jest przeprowadzane postępowanie dowodowe. Kończy się ono wyznaczeniem piętnastodniowego terminu na przedstawienie uwag obrońcy węzła małżeńskiego, a także wniosków obrończych stron, jeżeli takie zgłaszają (MIDI, kan. 1686). Trzydziestodniowy termin wyznaczony przez prawodawcę jest terminem danym, aby zorganizować pracę sądu w  sposób szybki i sprawny. W praktyce postępowanie  45 dniowe może ulec przedłużeniu nawet do kilku miesięcy.

 

Na czym polega proces skrócony?

Proces skrócony jest możliwy do prowadzenia tylko w wyjątkowych sytuacjach, muszą być one oczywiste i nie budzące żadnych wątpliwości. Pierwszym koniecznym warunkiem przeprowadzenia procesu skróconego jest zgodne żądanie małżonków – czego wyrazem jest wspólne podpisanie skargi powodowej. Zgodność małżonków powinna dotyczyć również: tytułu nieważności małżeństwa, zgłoszenia środków dowodowych, czy zobowiązania się do uczestniczenia w postępowaniu.

Drugim niezbędnym warunkiem prowadzenia procesu skróconego jest istnienie okoliczności dotyczących osób lub faktów, popartych zeznaniami lub dokumentami, które nie wymagają przeprowadzenia dokładniejszego badani albo dochodzenia oraz w sposób oczywisty wskazują na nieważność małżeństwa.

Ustawodawca wymienia kilka przykładów okoliczności dotyczących rzeczy lub osób, które dopuszczają rozpoznanie sprawy o nieważność małżeństwa w formie procesu skróconego są nimi: taki brak wiary, który może prowadzić do symulacji konsensusu lub błędu determinującego wolę, krótki czas pożycia małżeńskiego, aborcję dokonaną dla uniknięcia zrodzenia potomstwa, pozostawanie w relacji pozamałżeńskiej w czasie zawierania małżeństwa lub wkrótce po ślubie, podstępne zatajenie bezpłodności, poważnej choroby zakaźnej, zatajenie potomstwa z wcześniejszego związku lub pozbawienia wolności, zawarcie małżeństwa z przyczyny całkowicie obcej życiu małżeńskiemu lub wynikającej         z nieoczekiwanej ciąży kobiety, użycie przemocy fizycznej w celu wymuszenia konsensusu, brak używania rozumu potwierdzony  dokumentacją medyczną.

 

Apelacja

Przesłanką do prowadzenia procesu skróconego jest zaistnienie okoliczności skłaniających do orzeczenia nieważności małżeństwa. Biorąc pod uwagę wcześniejszą, zgodną prośbę małżonków o stwierdzenie nieważności ich małżeństwa i jeżeli następnie otrzymali to o co prosili, to apelacja faktycznie i formalnie jest bezpodstawna.

Jeżeli biskup nie stwierdzi nieważności małżeństwa w procesie skróconym prawo umożliwia  przekazanie tej sprawy do rozpatrzenia w trybie zwyczajnym, gdzie prawo do apelacji jest  w pełni zachowane.

 

Więcej zobacz:

  • Agnieszka Freliszka, Proces skrócony według motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus, Kościół i Prawo 6(19) 2017, nr 1.
  • Marta Greszata, Processus brevior, Jan Krajczyński, Proces małżeński według motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus, Płock 2015.
  • Aleksandra Rybaczek, Proces skrócony o nieważność małżeństwa przed biskupem, Kościół i Prawo 6(19) 2017, nr 2
  • Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983r.
  • Mitis Iudex Dominus Iesus, Biblos 2015r.

 

 
tel.: +48 662 277 990
office@kancelaria.furmanczuk.pl

tel.: +48 662 277 990
office@kancelaria.furmanczuk.pl
ul. Nowogrodzka 62C
02-002 Warszawa

ul. P.S. Wyszyńskiego 4
22-400 Zamość

© 2017 - 2024 kancelaria.furmanczuk.pl NIP: 9221816673, REGON: 363934371 | design by: aga-grafik.pl